Blog

Je hebt vast weleens van de term gehoord: het ‘Dertigersdilemma’. Maar wat is het precies? Is het een nieuwe hippe ‘welvaartsziekte’ onder Gen Y’ers of bestaat het al langer? Komt het echt alleen bij dertigers voor? Hoe kom je eraan? En vooral ook, hoe kom je er weer vanaf? Of wil je dat misschien niet?

Wat is het precies?

Het Dertigersdilemma verwijst eigenlijk niet zozeer naar een specifieke eenduidige keuze die voor iedereen gelijk is, maar naar een periode waarin je de keuzes die je al gemaakt hebt, en degene die je nog gaat maken, bevraagt. Ben ik met het juiste bezig? Maakt dit me nu echt gelukkig? Wat is de zin van mijn leven? Wat wil ik bijdragen aan deze wereld? Wie ben ik? Het zijn existentiële vragen die gaan over een betekenisvol bestaan. Dat kan dus betrekking hebben op alle aspecten van je leven: je werk, relatie met familie, gezin, de rollen die je vervult, vrije tijd, dromen voor de toekomst, ambities en meer. En om het nog iets ingewikkelder te maken, hangen ze nog vaak samen ook.

Op al deze vlakken kan je kiezen uit een oneindig aantal opties. Heerlijk toch?! Nou, eigenlijk dus niet. Die onbeperkte mogelijkheden zorgen voor twijfel, angst en onzekerheid. Het zijn namelijk grote vragen die zich op zo’n moment aandienen. Dat vereist terugkijken, want je leert immers van eerdere ervaringen. Maar ook vooruitkijken, omdat je waarschijnlijk enige invloed wilt uitoefenen op hoe je leven verder verloopt en hoe je dat betekenisvol maakt. Het is als de 64.729 zoekresultaten van Bol in antwoord op jouw zoekterm: je ziet door de bomen het bos niet meer. Zelfs als je de filters aanzet hou je er nog 29.644 over. En dat levert keuzestress op. Het feit dat alles kan, is eerder een belemmering dan een bevrijding.

Heeft iedere dertiger er last van?

Nee, dat hoeft natuurlijk niet. Maar het leven op zich kent een natuurlijk ritme (lees daarover ook mijn blog ‘Trust the timing of your life’) en tussen je 25^e en 35^e is een periode waarin je, al dan niet gevoelsmatig, een aantal grote beslissingen te nemen hebt. Dat speelt óók op bij mensen die het ogenschijnlijk goed voor elkaar hebben. Het ‘nu-moet-het-gebeuren-gevoel’. Welke stappen moet ik in de komende jaren zetten in mijn werk om mijn doelen te bereiken? Wil ik wel of geen kinderen (iets met een biologische klok)? Wil ik settelen en zo ja, waar en met wie? Zou ik inmiddels niet een huis moeten kopen? Is het slim om nu alweer van baan te switchen en geen vast contract te hebben? Het zijn de jaren waarin je je bindt, zowel privé als professioneel, en daarmee richting geeft aan je latere leven. Daarom zien we dit soort zingevingsvraagstukken vaak in deze levensfase. Tegelijkertijd is de zoektocht naar betekenis een tegenreactie op onze steeds individualistischer maatschappij, wat tot gevolg heeft dat deze vragen zich steeds vaker en op meerdere momenten in ons leven aandienen. Het verklaart waarom er inmiddels voor ieder decennium wel een eigen benaming is: twintigerstwijfel, quarterlifecrisis, dertigersdilemma, midlifecrisis. Allemaal woorden voor hetzelfde fenomeen.

Nieuw is het dus niet. Toch kunnen we een aantal factoren onderscheiden die invloed hebben.

Generatie

Jongere generaties (zeg na de boomers) hebben vaker met dit soort twijfels te maken. Waar onze grootouders nog vaker de ‘logische’ loop van het leven volgden (school, trouwen, koophuis, kinderen) kwam er pas als de kinderen uit huis gingen tijd om over hun leven na te denken. De term ‘midlifecrisis’ is dan ook het oudst. Door maatschappelijke veranderingen zoals emancipatie, meer vrouwen die werken en later kinderen krijgen, nam het aantal vrijheden en daarmee keuzes toe. Millennials en de generaties na hen zijn daardoor opgevoed met het idee dat in principe alles mogelijk is, en ze hun dromen moeten najagen. Daarbij vinden zij een maatschappelijke bijdrage leveren, van nut zijn en impact maken op (voor hen) belangrijke thema’s veel belangrijker dan de generaties ervoor. 

Persoonlijkheid

Omdat je volgens het heersende maakbaarheidsideaal zelf verantwoordelijk bent voor hoe je leven uitpakt, is de druk om goed te kiezen groot. Door het ontelbare aantal opties lijkt het aannemelijk dat de ‘ideale’ optie voor jou ertussen zit. Maar hoe vind je die? Dat is wel zoeken naar een speld in een hooiberg… En dan nog weet je niet 100% zeker of dit die ene ‘ideale’ optie is en of die de gewenste uitkomsten gaat hebben. We zien dat sommige mensen gevoeliger zijn voor deze druk dan anderen. Mensen die toch altijd al veel twijfelen bijvoorbeeld. Perfectionisten, omdat zij gevoelig zijn voor de verwachtingen van anderen en van zichzelf en voor sociale vergelijking, wat het bos alleen nog maar ondoordringbaarder maakt. Mensen die een groot verantwoordelijkheidsgevoel hebben, zowel voor zichzelf als voor anderen, dat nog eens extra opspeelt omdat er gekozen wordt vanuit een luxepositie. Maar ook Maximizers (mensen die altijd op zoek zijn naar de meest ideale uitkomst) kunnen hier meer stress van ondervinden dan Satisficers (die gaan voor een optie waar ze tevreden mee zijn).

Mate van gebondenheid

Hiermee wordt getrouwd (of vergelijkbaar) versus vrijgezel bedoeld. Vrijgezellen lijken er meer last van te hebben. Met de keuze voor een partner, maak je impliciet namelijk ook al een aantal andere keuzes: met wie je je leven wilt delen, met wie je eventueel kinderen wilt krijgen, soms ook waar je wilt wonen. En hoewel de keuze voor een partner nooit onomkeerbaar is, is het vaak wel een drempel. Voor vrijgezellen liggen al deze keuzes ook nog open, waardoor de keuzestress volop aanwezig is.

Wat doe je eraan?

Het is heel natuurlijk om in de ‘actie-stand’ te schieten en iets te willen doen. Dit soort zingevingsvragen zorgen namelijk voor gevoelens van twijfel, onrust, onzekerheid, zinloosheid en soms zelfs moedeloosheid. Niet bepaald aangenaam dus. Bedenk wel even goed wát je dan precies gaat doen. Snel een beslissing nemen ‘zodat je in ieder geval gekozen hebt’, is niet aan te raden. Vaak is de twijfel over de vraag die je bezig houdt over een huis/kind/relatie/baan namelijk een symptoom van iets anders op meer existentieel niveau. En dan kom je er niet met een voors-en-tegens-lijstje of advies van anderen.

Wanneer je er te weinig aandacht aan besteed, zullen je twijfels vroeger of later gewoon terugkomen. Grijp je dilemma’s dus met beide handen aan en beschouw ze als iets positiefs. Ga op onderzoek uit wat deze keuze over jou zegt, welke opvattingen je daarover hebt, wie je nu bent en wie je wilt zijn. Je leert dan veel meer over jezelf en wat je wilt. En dat maakt het makkelijker zelf de regie te nemen over je leven en keuzes te maken die recht doen aan je waarden & normen, drijfveren en ambities. Het slechte nieuws is namelijk: je hele leven lang zal je moeten kiezen. Het is hierna zeker niet klaar. Het goede nieuws is: door eens te kijken waar je dilemma vandaan komt en ermee aan de slag te gaan, kun je beter worden in bepalen wat bij je past. Hoe eerder je daarmee begint, hoe minder je later waarschijnlijk hoeft te balen van wat je wel of niet hebt (gedaan).

Wil jij eens samen kijken naar de vragen die je bezig houden? Kan je begeleiding gebruiken bij het uitzoeken van jouw twijfel, onzekerheid of gevoel van betekenis? Of wil je gewoon verder komen bij het bepalen van je volgende stap? Kijk dan hier of neem contact op voor een vrijblijvende kennismaking. Dan kunnen we samen eens verder praten.

Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg EmmaCoach op LinkedIn.