Zo, de jaarwisseling weer achter de rug, het is 2022. Ingeluid op de traditionele manier: bollen, flappen, bubbels, vuurwerk (om te kijken dan), oudejaarsconference, de hele bende. Heerlijk. Terugkijken op het afgelopen jaar en vooruit naar het nieuwe. Ik hou van Oud & Nieuw. De tradities, gezelligheid van een lange avond met elkaar, dat gevoel van opbouwen naar de climax. Ik kan daar van genieten! De overgang naar een nieuw jaar is voor mij ook altijd een gevoelsmatige mijlpaal. Nog meer dan bijvoorbeeld mijn verjaardag. We vieren de jaarwisseling allemaal op (min of meer) hetzelfde moment, en dat verbindt enorm. Niet alleen met de mensen die letterlijk en figuurlijk het dichtst bij ons staan, maar in de hele straat, het hele land en zelfs met mensen aan de andere kant van de wereld. Dat collectieve gevoel van afscheid en reflectie, maar ook van positiviteit en hoop ontroert me altijd wel.
‘Na-nemens?’
De overgang van Oud naar Nieuw is ook een moment om even stil te staan. Daar op die drempel in de deuropening kan je namelijk zowel de volle kamer achter je zien als de lege ruimte voor je. Hoe heb je die kamer achter je, die ook ooit leeg was, eigen gemaakt? Wat neem je mee en schuif je over de drempel? En wat is te zwaar om te tillen en laat je achter? Grappig eigenlijk dat er wel ‘goede voornemens’ bestaan, maar geen ‘goede na-nemens’ of een ander woord voor de waarde van het afgelopen jaar. En dat mensen met name naar het eerste vragen, maar veel minder naar die 2e. Misschien zijn plannen makkelijker te formuleren? Minder persoonlijk of intiem om te vragen? Of ligt het meer in onze natuur, of misschien wel cultuur, om meer vooruit te kijken dan terug?
Voornemens
Nu ben ik natuurlijk nieuwsgierig: wie van jullie heeft er goede voornemens gemaakt?
Ikzelf niet, dat doe ik nooit. Niet dat ik tégen goede voornemens ben, absoluut niet. Plannen of doelen kunnen een verwoording zijn van je wensen en idealen, kunnen richting geven aan wat je wel of niet doet komend jaar, waar je tijd aan wilt besteden en je vuurtje laat branden. En toch maak ik ze niet. Tenminste, niet in de gebruikelijke zin. Het is niet zozeer het concept waar ik moeite mee heb, maar meer de vorm die het meestal aanneemt.
Voornemens (voor het gemak ga ik er maar even vanuit dat het gaat om ‘goede’ voornemens; ‘slechte’ voornemens heb ik nog nooit mensen over gehoord) worden vaak geformuleerd als doelen of resultaten. Ik wil 10 kilo afvallen. Ik wil minimaal 6 nieuwe opdrachten dit jaar. Ik wil eindelijk de uitbouw van het huis afmaken. Ik wil mijn MBA halen. In al deze gevallen is duidelijk en objectief, soms zelfs kwantificeerbaar, vast te stellen of je doel is behaald of niet. Dat maakt het behoorlijk zwart-wit. Aan het einde van het jaar ben je geslaagd of heb je gefaald. Als een beoordeling. Het lijkt een voortvloeisel van steeds meer bedrijfsmatige termen die ons woordgebruik overnemen, ook in dit verband. Het jaar afsluiten, de balans opmaken, de opbrengsten van afgelopen jaar, etc.
Just do it…
Daarnaast spreekt er ook een soort maakbaarheidsidealisme uit. Alsof je voornemens richting moeten geven aan de dadendrang die bij de start van een nieuw jaar weer groter is dan ooit. We staan te trappelen van ongeduld om het komende jaar hopelijk nóg meer naar onze hand te zetten dan het afgelopen jaar. Kwestie van een plan (wat volgens de Van Dale het synoniem is van een voornemen) maken en dan hard werken. Het impliceert dat al je voornemens gaan uitkomen als je maar hard genoeg je best doet. Maar daardoor kun je ironisch genoeg eigenlijk alleen maar tekortschieten. Want behaal je ál je doelen, dan wordt dat niet als uitzonderlijk gezien. Je had het je immers voorgenomen. Tijd voor nieuwe doelen voor volgend jaar. Hoger, beter, sneller, verder. Maar dan heb je niet meegenomen dat je een mens bent. Dat je emoties soms de overhand hebben, je een sociaal dier bent, je soms gewoon geen zin hebt of niet kunt. En dat het leven niet controleerbaar is. Krijg je te maken met onvoorspelbare zaken als gezondheid, pech, verwondering of toeval? Dan komen je voornemens niet uit en ben je teleurgesteld.
In een ander jasje
Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je niet vooruit moet kijken. Geen wensen of ambities mag hebben en met opgetrokken schouders alles maar passief moet laten gebeuren. Voor mij persoonlijk betekent het wel dat ik probeer mijn eigen draai te geven aan de start van het nieuwe jaar. Want die behoefte om even stil te blijven staan op de drempel en die overgang te markeren heb ik ook. Daarom een aantal tips die mij hierbij helpen.
- Denk in thema’s in plaats van doelen of resultaten.
De allerbelangrijkste wat mij betreft, dus laten we hiermee beginnen. Wil je niet in januari al een mentale to-do-lijst, of erger nog, mentaal beoordelingsformulier hebben opgesteld voor jezelf? Denk dan eens in thema’s in plaats van meetbare KPI’s. Als voorbeeld: mijn thema’s voor komend jaar met betrekking tot mijn ontwikkeling als coach zijn Inspiratie en Ontdekken. Het past bij mijn brede blik, de generalist in mij, mijn nieuwsgierigheid, behoefte om verbanden te leggen en professioneel te ontwikkelen. Bij de fase in mijn loopbaan. Te leren wat verschillende stromingen, vakgebieden, mensen of ervaringen mij kunnen bieden en daar mijn eigen unieke mix uit samen te stellen. Daarvoor behoud ik het 1-op-1 coachen, ga ik komend jaar ook teams coachen, praat ik steeds opnieuw met mensen die ik nog niet ken en ga ik kleine gespreksgroepen begeleiden met een filosofische inslag. Maar ik heb geen minimaal aantal mensen die ik gesproken wil hebben, opdrachten die ik gedaan moet hebben of diploma’s die ik wil kunnen tonen. Voornemens definiëren als thema’s geeft me rust en vrijheid.
2. Besteed minstens even veel tijd aan je ‘na-nemens’ als aan je voornemens.
Vaak hebben we zó sterk de focus op de toekomst, naar de stip op de horizon toewerken, doelen nastreven en dingen bereiken, dat we vergeten te kijken wat we al gedaan hebben. Op welke vlakken je je ontwikkeld hebt en op welke manier, wat je niet had beoogd maar wel gedaan, waar je een bijdrage hebt geleverd of wat je ondertussen alweer geleerd hebt. Maak dat niet te klein. Wees trots. Vaak kom je met stilstaan net zo ver, zo niet vérder, dan met in beweging zijn.
3. Baseer je voornemens op je reflecties.
Dat maakt het persoonlijk, maakt het van jou. Op die manier zie je duidelijker wat voor jou van belang is en wat niet (meer). Als je dat helder hebt, zijn je voornemens (of thema’s) ook steviger. En wordt je minder beïnvloed door wat anderen verwachten, wat de ‘logische’ stap is of welke goedbedoelde adviezen je krijgt.
4. Wees realistisch.
Het ergste voorbeeld hiervan vind ik wel ‘New year, new me!’. Echt? Ik moet er niet aan denken zeg, een volledig nieuwe ik. Vreselijk! Moet je weer helemaal van voren af aan beginnen. Dát is pas een demotiverende start van het nieuwe jaar! Het werkt vaak beter kleine stapjes te nemen. Bepaal 1 tot 3 thema’s, niet meer. Dat houdt het behapbaar en daardoor leuk. Je kunt je motivatie richten.
5. Wees mild.
Niemand zit te wachten op een functioneringsgesprek met zichzelf. Een ‘Hoe vind je zélf dat het gaat?’-achtige situatie waarin je verantwoording moet afleggen, ook als is het dan op zelfopgelegde doelen. Wat je kunt inbrengen om je plannen te realiseren zijn zaken als motivatie, doorzettingsvermogen en commitment. Maar het leven kan onverwachte dingen voor je in petto hebben zoals ontslag, een wereldwijde crisis zoals Corona, een geweldige aanbieding of nieuwe liefde. Het is geen wedstrijd, en je kunt het één niet met het ander bezweren. Wees dus mild, voor jezelf én voor anderen, wanneer zaken niet lopen zoals je je had voorgenomen. Kijk naar je inspanningen, niet naar het resultaat.
6. Stel eens andere vragen.
Mijn favoriet is een variatie op ‘Wat neem je je voor komend jaar?’ of ‘Wat zijn je goede voornemens?’. Ik vraag dan liever ‘Waar hoop je op voor komend jaar?’ Het vlakt je eigen bijdragen niet uit, maar geeft ook meer ruimte aan het feit dat je niet 100% controle hebt over de uitkomst. Dan wordt ‘een relatie’ ineens een plausibeler antwoord dan wanneer je vraagt naar iemands voornemens. Een andere fijne is: ‘Wat mag jij allemaal van jezelf komend jaar?’ Misschien mag je wel vaker toegeven aan je Guilty Pleasures, mag je risico’s nemen, onderuit gaan, rustig aan doen of, zoals in mijn geval, ontdekken.
7. Vier wat vaker Oud & Nieuw.
Waarom alleen bij de jaarwisseling achterom kijken en intenties uitspreken? Een jaar is best lang. Het kan heel goed zijn dat je plannen uit januari in mei alweer achterhaald zijn. Of dat de zomervakantie een natuurlijke pas op de plaats is voor jou. Benut dat moment dan ook om weer even te bepalen waar je staat. Doen die momenten zich bij jou nooit vanzelf aan? Creëer ze dan, op welke manier dan ook.
Dus mocht je de verleiding om doelen te stellen voor komend jaar niet kunnen weerstaan, dan is dit misschien een goeie om mee te beginnen?!
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg EmmaCoach op LinkedIn.