“Pppfff! Het is zó druk, niet normaal. Ik ben nergens aan toegekomen. Allemaal issues op werk. We hadden een zieke, dus heb ik voor haar ingevallen, maar ik had ook een stagiaire die dag. Tegelijkertijd moest ik mijn eigen werk ook nog doen. Toen kwam er een collega met een probleem dus die heb ik maar even op weg geholpen. Na werk heb ik even de kinderen van mijn zus uit school gehaald. En ik moest eigenlijk ook nog langs mijn moeder, maar dat heb ik niet meer gered, dus nu ga ik morgen wel. Ik zou echt eens nee moeten gaan zeggen tegen mensen.”
Voor wie doe je het eigenlijk?
Het is een thema dat ik vaak zie terugkomen: ‘nee zeggen’. Een vaardigheid die veel mensen beter willen leren beheersen. Het helpt je immers je grenzen aan te geven. De grenzen van jouw capaciteit, van jouw werkdruk, jouw expertise. Maar misschien ook wel van jouw bereidwilligheid, opofferingsgezindheid of betrokkenheid bij bepaalde zaken. Dus daarom willen we het idealiter wel áárdig kunnen brengen. Want ik zeg wel nee, maar ben wél een aardig mens. En om dat te bewijzen verzachten we die ‘harde woorden’, want de relatie is immers ook veel waard. Logisch.
En toch ook niet. Als je nee zegt om je eigen grenzen te bewaken, om voor jezelf te zorgen, wijs je met je weigering niet de persoon af, maar de taak die hij of zij aan je vraagt. Dus waar zit het probleem dan? Bij jou, omdat je bang bent dat het misschien verkeerd overkomt? Bij de vrager, omdat die een weigering misschien wel persoonlijk opvat? In de bedrijfscultuur, waar nee zeggen niet wordt geaccepteerd? Of is het een nog breder maatschappelijk probleem?
Een goed begin is écht maar het halve werk
Geen vraag waarop ik nu een antwoord heb. En waarvan het antwoord ook per situatie verschilt. Dus maar weer even terug naar het begin. De manier waarop daargelaten, het feit dat vaker nee zeggen je helpt jezelf te handhaven is duidelijk. In veel contexten is het risico overvraagd te worden (met alle gevolgen van dien) anders te groot. Dus is het handig er beter in te worden en het vaker te doen. Paar coachsessies er tegenaan. Klein beginnen, oefenen en dan gaan doen. Top. Doel bereikt. Toch?! Des te groter de climax wanneer blijkt dat dat maar zeer beperkt helpt.
Je bent namelijk pas op de helft.
Geen doel op zich
Nog veel belangrijker is waar je ‘ja’ tegen gaat zeggen. Wat ga je doen met de tijd die je wint? Energieslurpers minimaliseren is mooi, maar waar vervang je ze door? Het is handig daar eens even bewust bij stil te staan. De kans is anders groot dat je gewonnen tijd toch weer langzaamaan volstroomt. Met ‘klusjes’, dingetjes, waan van de dag. Veel onbewuste ja’s. En daar deed je het niet voor toch? Want meer nee zeggen is geen doel op zich. Het krijgt pas waarde als het in dienst staat van iets anders. Misschien vervang je de ruimte die je wint door helemaal niets. Door rust. Slapen. In bad liggen. Op een bankje in het zonnetje zitten. En misschien door een extra project op werk dat je leuk vindt, maar geen tijd voor had. Het opzetten van een eigen bedrijf. Een opleiding. Of nog iets heel anders. I don’t care. Kies iets. Maar zorg ervoor dat je kiest met overtuiging. Dát maakt het namelijk de moeite waard dat je eerder ‘nee’ hebt gezegd.
Niet alleen voor jezelf overigens. Jouw bewuste keuzes maken ook voor anderen een verschil. Zo weten collega’s waarvoor ze bij jou moeten zijn (en waarvoor niet). Je kinderen weten wanneer je volledige aandacht voor hen is. Je klanten zien jouw expertise. En je baas ziet jouw potentie.
Onderliggende behoefte
Win-win dus. En dat is mooi meegenomen. Maar de wens om (beter) nee te leren zeggen begint bij jezelf. Er zit namelijk een andere -persoonlijke- behoefte achter. Dat is waar de motivatie zit en is dus veel interessanter om het over te hebben. De behoefte aan een minder vol hoofd zodat je beter slaapt, een betere werk-privébalans zodat je je thuis weer thuis voelt, de behoefte aan vertraging zodat je kunt reflecteren, de behoefte aan een nieuwe mentale uitdaging of de inzet van ondergesneeuwde talenten. Kortom, met de nee’s ben je er nog niet. Ze hebben alleen zin als je ook die tweede stap zet. Zijn jouw ‘ja’s’ net zo bewust?
Weet jij precies waar je ruimte voor wilt maken en waarom? Ik hoor graag je verhaal. En help je met de stappen er naartoe als je dat wilt. Mocht het antwoord op deze vragen je allereerste ‘nee’ zijn, dan beginnen we daar.
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg EmmaCoach op LinkedIn.